Những khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ y tế của lao động phổ thông

Dịch vụ y tế là nhu cầu thiết yếu của mọi người dân, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe, duy trì năng suất lao động và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, đối với lao động phổ thông – nhóm lao động chủ yếu với mức thu nhập thấp, điều kiện làm việc khắc nghiệt và thiếu sự bảo vệ xã hội toàn diện – việc tiếp cận dịch vụ y tế lại là một thách thức lớn.

Những rào cản này không chỉ khiến sức khỏe của lao động phổ thông bị ảnh hưởng nghiêm trọng mà còn làm tăng gánh nặng tài chính cho gia đình, giảm năng suất lao động và ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của xã hội. Tình trạng này đòi hỏi sự quan tâm và hành động từ chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng.

Bài viết dưới đây sẽ đi sâu phân tích từng khía cạnh của vấn đề lao động phổ thông khó tiếp cận dịch vụ y tế, từ đó chỉ ra nguyên nhân, tác động, và các giải pháp thiết thực để cải thiện tình trạng này.

 

Chi phí y tế cao so với thu nhập

Chi phí khám chữa bệnh là gánh nặng lớn

Đối với lao động phổ thông, thu nhập trung bình hàng tháng từ 5-10 triệu đồng thường được phân bổ cho các nhu cầu cơ bản như ăn uống, nhà ở, và giáo dục con cái. Điều này khiến các dịch vụ y tế – từ khám bệnh thông thường đến điều trị bệnh mãn tính hay cấp cứu – trở thành một khoản chi tiêu lớn, khó có thể đáp ứng. Nhiều lao động phải ưu tiên các nhu cầu trước mắt thay vì đầu tư cho sức khỏe.

Chi phí khám chữa bệnh thông thường

• Mỗi lần khám tại bệnh viện công lập có thể tốn từ 100.000 – 300.000 đồng, chưa bao gồm các chi phí xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh hay mua thuốc kê đơn.
• Tại các bệnh viện tư nhân hoặc phòng khám quốc tế, chi phí khám có thể tăng gấp 2-3 lần, vượt xa khả năng chi trả của lao động phổ thông.

Chi phí điều trị bệnh mãn tính

• Những bệnh lý mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh phổi mãn tính, hoặc bệnh xương khớp đòi hỏi việc điều trị kéo dài với chi phí cao.
• Trung bình, người mắc bệnh mãn tính phải chi từ 1-2 triệu đồng mỗi tháng cho thuốc men, kiểm tra sức khỏe định kỳ và các liệu pháp điều trị. Đối với lao động phổ thông, đây là một khoản chi không nhỏ, làm giảm đáng kể khả năng tiết kiệm của họ.

Chi phí điều trị tai nạn lao động

• Tai nạn lao động thường xảy ra trong các ngành nghề như xây dựng, cơ khí, chế biến thủy sản hoặc nông nghiệp, với mức độ nghiêm trọng khác nhau.
• Việc điều trị chấn thương nghiêm trọng như gãy xương, bỏng, hoặc tổn thương nội tạng thường tốn kém từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng, chưa kể thời gian nghỉ làm để phục hồi. Áp lực tài chính từ các chi phí này có thể đẩy cả gia đình vào tình trạng nợ nần.

Bảo hiểm y tế chưa thực sự hiệu quả

Mặc dù bảo hiểm y tế được thiết kế để hỗ trợ người lao động trong việc giảm bớt gánh nặng tài chính y tế, nhưng lợi ích mà lao động phổ thông nhận được từ bảo hiểm y tế vẫn còn nhiều hạn chế.

Phạm vi chi trả hẹp

• Danh mục chi trả hạn chế: Nhiều loại thuốc đặc trị, phương pháp điều trị tiên tiến như phẫu thuật laser hoặc liệu pháp miễn dịch không nằm trong danh mục được bảo hiểm chi trả.
• Chi phí ngoài danh mục: Các xét nghiệm chuyên sâu, chụp MRI, hoặc các liệu pháp vật lý trị liệu thường phải tự chi trả hoàn toàn, khiến lao động phổ thông gặp khó khăn khi cần điều trị các bệnh lý phức tạp.

Tỷ lệ chi trả thấp

• Đối với các dịch vụ phức tạp hoặc bệnh nặng, bảo hiểm y tế thường chỉ chi trả 40-70% chi phí, tùy theo loại hình dịch vụ và cơ sở y tế.
• Phần chi phí còn lại, đặc biệt là các chi phí phát sinh ngoài danh mục, vẫn là một gánh nặng tài chính lớn đối với lao động phổ thông.

Hệ quả

Áp lực tài chính từ chi phí y tế khiến lao động phổ thông thường chậm trễ hoặc né tránh việc khám chữa bệnh, ngay cả khi có dấu hiệu bệnh lý rõ ràng. Điều này dẫn đến:

• Bệnh tình trở nặng: Các triệu chứng nhẹ ban đầu có thể tiến triển thành các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, đòi hỏi điều trị dài hạn và tốn kém hơn.
• Giảm năng suất lao động: Sức khỏe giảm sút khiến người lao động không thể làm việc hiệu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập cá nhân và gia đình.
• Tăng gánh nặng y tế xã hội: Khi không được điều trị kịp thời, các bệnh mãn tính hoặc tai nạn lao động không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống của người lao động mà còn gia tăng chi phí y tế cho xã hội nói chung.

 

Thiếu thời gian để khám chữa bệnh

Lịch làm việc cường độ cao

Lao động phổ thông thường phải làm việc với cường độ cao, từ 8-12 tiếng mỗi ngày, chưa kể thời gian tăng ca. Việc nghỉ làm để đi khám bệnh không chỉ ảnh hưởng đến năng suất lao động mà còn trực tiếp làm giảm thu nhập – vốn đã hạn chế – của họ. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn: không thể nghỉ để chăm sóc sức khỏe vì sợ mất thu nhập, nhưng nếu bệnh tình trở nặng, họ lại phải chịu tổn thất lớn hơn.

Không có chế độ nghỉ bệnh

• Không có quyền lợi nghỉ ốm có lương:
  Trong nhiều ngành nghề, đặc biệt là lao động phổ thông trong các khu công nghiệp hoặc nhà máy nhỏ, không có chế độ nghỉ ốm hưởng lương. Điều này khiến mỗi ngày nghỉ làm đồng nghĩa với việc người lao động mất đi một khoản thu nhập cần thiết để duy trì cuộc sống.
• Ưu tiên làm việc hơn sức khỏe:
  Vì không được hỗ trợ khi nghỉ bệnh, nhiều lao động chọn cách tiếp tục làm việc dù sức khỏe suy giảm. Họ chấp nhận đau đớn hoặc mệt mỏi để tránh bị trừ lương hoặc mất cơ hội làm thêm giờ.

Tăng ca liên tục

• Thời gian làm việc kéo dài:
  Để cải thiện thu nhập, nhiều lao động phổ thông chấp nhận tăng ca, làm việc từ 10-12 tiếng mỗi ngày. Điều này khiến họ không còn đủ thời gian để quan tâm đến sức khỏe của bản thân, kể cả khi xuất hiện các dấu hiệu bệnh tật.
• Lịch trình không linh hoạt:
  Với lịch làm việc cố định theo ca, người lao động khó sắp xếp thời gian để đi khám bệnh, đặc biệt khi các cơ sở y tế chỉ hoạt động trong giờ hành chính.

Khoảng cách đến cơ sở y tế

Nhiều lao động phổ thông sinh sống và làm việc tại các khu công nghiệp hoặc vùng nông thôn, nơi thiếu vắng các cơ sở y tế chất lượng cao. Khoảng cách địa lý trở thành một rào cản lớn, khiến họ khó tiếp cận dịch vụ y tế một cách kịp thời.

Thời gian di chuyển dài

• Thiếu phương tiện giao thông công cộng:
  Ở nhiều khu vực nông thôn hoặc khu công nghiệp xa trung tâm, phương tiện công cộng không phổ biến. Việc di chuyển đến các bệnh viện tuyến trên, nơi cung cấp dịch vụ y tế tốt hơn, trở nên bất tiện và tốn kém thời gian.
• Chi phí di chuyển cao:
  Với những lao động không có phương tiện cá nhân, chi phí thuê xe hoặc đi lại bằng các phương tiện khác là một khoản không nhỏ, làm tăng thêm gánh nặng tài chính khi đi khám bệnh.

Hạn chế dịch vụ y tế tại nơi làm việc

• Thiếu phòng y tế tại nhà máy:
  Nhiều nhà máy, xí nghiệp không trang bị phòng y tế hoặc chỉ có một nhân viên sơ cứu, không thể đáp ứng các nhu cầu chăm sóc sức khỏe cơ bản. Điều này buộc lao động phải tự xoay xở hoặc di chuyển xa để tiếp cận dịch vụ y tế.
• Không có hỗ trợ y tế khẩn cấp:
  Khi xảy ra tai nạn lao động hoặc triệu chứng bệnh nặng, việc thiếu dịch vụ y tế tại chỗ làm tăng nguy cơ bệnh tình trở nặng trước khi được điều trị.

Hệ quả

• Tự ý dùng thuốc:
  Vì thiếu thời gian và ngại tốn kém, nhiều lao động phổ thông tự ý mua thuốc không kê đơn để điều trị, dẫn đến việc sử dụng thuốc không đúng cách, làm tình trạng bệnh trở nên phức tạp hơn.
• Để bệnh tự khỏi:
  Một số người chọn cách bỏ qua các triệu chứng và chờ bệnh tự khỏi thay vì đến cơ sở y tế, điều này có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hoặc bệnh mãn tính kéo dài.
• Bệnh tình trở nặng:
  Việc không điều trị kịp thời khiến các bệnh lý nhẹ trở thành vấn đề nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lao động và chất lượng cuộc sống của người lao động.

 

Thiếu nhận thức và kiến thức về sức khỏe

Tâm lý chủ quan với bệnh tật

Một bộ phận lớn lao động phổ thông vẫn còn chủ quan hoặc xem nhẹ sức khỏe của mình:

• Coi bệnh nhẹ là bình thường: Các triệu chứng như đau lưng, đau đầu, mệt mỏi thường bị bỏ qua vì họ nghĩ rằng đó là hệ quả tất yếu của công việc nặng nhọc.
• Chỉ khám bệnh khi quá nặng: Nhiều người chỉ tìm đến bệnh viện khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng, dẫn đến việc điều trị phức tạp và tốn kém hơn.

Thiếu thông tin về dịch vụ y tế

Nhiều lao động phổ thông không biết đến các chương trình khám chữa bệnh miễn phí hoặc ưu đãi do chính quyền hoặc các tổ chức phi chính phủ cung cấp.

Lo ngại về chi phí

Suy nghĩ “đi khám tốn tiền” khiến họ né tránh việc đến cơ sở y tế, kể cả khi đã có bảo hiểm y tế. Điều này xuất phát từ tâm lý e ngại về các chi phí phát sinh như thuốc men, xét nghiệm hoặc chẩn đoán.

Hệ quả:

Việc thiếu nhận thức về sức khỏe dẫn đến việc bệnh lý không được phát hiện kịp thời, kéo dài quá trình điều trị và tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính hoặc nguy hiểm.

 

Chất lượng dịch vụ y tế không đồng đều

Cơ sở vật chất tại các vùng nông thôn và khu công nghiệp còn hạn chế

Lao động phổ thông thường làm việc và sinh sống tại các khu vực có hệ thống y tế yếu kém:

• Thiếu trang thiết bị y tế: Các trạm y tế xã thường không có đủ thiết bị để xử lý các bệnh lý phức tạp hoặc tai nạn nghiêm trọng.
• Thiếu thuốc: Nhiều cơ sở y tế tại địa phương không cung cấp đủ loại thuốc cần thiết, buộc người bệnh phải mua thuốc bên ngoài với chi phí cao.

Nhân lực y tế thiếu hụt

Tại các vùng xa, số lượng bác sĩ, y tá không đáp ứng đủ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Điều này khiến người lao động phải chờ đợi lâu hoặc không được chẩn đoán kịp thời.

Tình trạng quá tải ở bệnh viện tuyến trên

Nhiều lao động phổ thông lựa chọn bệnh viện công tuyến trên để tiết kiệm chi phí, nhưng tình trạng quá tải tại các bệnh viện này dẫn đến:

• Thời gian chờ đợi kéo dài, có thể mất cả ngày chỉ để khám một bệnh đơn giản.
• Chất lượng dịch vụ không đồng đều, do bác sĩ phải xử lý quá nhiều bệnh nhân trong thời gian ngắn.

Hệ quả:

Hạn chế về chất lượng dịch vụ y tế tại địa phương và quá tải ở bệnh viện tuyến trên khiến người lao động chần chừ trong việc khám chữa bệnh hoặc không được điều trị đúng cách.

 

Giải pháp để cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ y tế của lao động phổ thông

Hỗ trợ tài chính và nâng cao hiệu quả bảo hiểm y tế

• Mở rộng danh mục chi trả của bảo hiểm y tế, bao gồm các phương pháp điều trị hiện đại.
• Tăng cường trợ cấp y tế cho các gia đình lao động phổ thông, đặc biệt là trong các trường hợp bệnh mãn tính hoặc tai nạn.

Cải thiện chất lượng dịch vụ y tế tại địa phương

• Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị và thuốc men tại các trạm y tế xã.
• Tăng số lượng bác sĩ, y tá tại các khu vực nông thôn và khu công nghiệp.

Tăng cường nhận thức về sức khỏe

• Tổ chức các buổi khám sức khỏe định kỳ miễn phí tại nơi làm việc.
• Đẩy mạnh tuyên truyền qua các phương tiện truyền thông để nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe.

Hỗ trợ từ doanh nghiệp

• Các nhà máy, xí nghiệp cần xây dựng phòng y tế tại nơi làm việc để xử lý các trường hợp bệnh nhẹ hoặc tai nạn lao động.
• Cung cấp bảo hiểm sức khỏe bổ sung hoặc hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh cho lao động.

 

Kết luận

Việc tiếp cận dịch vụ y tế là một quyền cơ bản của mọi người dân, nhưng lao động phổ thông vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản lớn từ chi phí tài chính, hạn chế về thời gian đến chất lượng dịch vụ không đồng đều. Những thách thức này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của chính họ mà còn tác động tiêu cực đến gia đình, cộng đồng và năng suất lao động.

Để cải thiện tình trạng này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp, và các tổ chức xã hội. Các giải pháp như hỗ trợ tài chính, nâng cao chất lượng y tế địa phương, và tăng cường giáo dục sức khỏe cần được triển khai đồng bộ nhằm giúp lao động phổ thông tiếp cận các dịch vụ y tế kịp thời, hiệu quả hơn.

Sức khỏe của lao động phổ thông không chỉ là quyền lợi cá nhân mà còn là yếu tố then chốt đóng góp vào sự phát triển bền vững của cả nền kinh tế và xã hội.

 

Liên hệ với chúng tôi

Hotline: 1800 28 28 21 – 096 735 77 88

Fanpage: LET’S GO

Website: Việc làm LET’S Go HRS

Tham khảo thêm:

Website: Tuyển dụng TTV