Ngành chế biến thủy sản tại các tỉnh ven biển miền Trung Việt Nam có vai trò quan trọng trong nền kinh tế và tạo ra nhiều việc làm cho người dân địa phương. Tuy nhiên, sự thiếu hụt lao động đang là thách thức lớn đối với ngành này, nhất là trong các mùa vụ cao điểm. Cần có những giải pháp thiết thực để đảm bảo cung ứng nhân lực ổn định và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Tổng quan về ngành chế biến thủy sản tại các tỉnh ven biển miền Trung

Ngành chế biến thủy sản là một trong những ngành kinh tế chủ lực tại các tỉnh ven biển miền Trung như Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, và Khánh Hòa. Với vị trí địa lý thuận lợi, vùng biển này cung cấp một nguồn tài nguyên thủy sản phong phú, mang lại tiềm năng lớn cho việc phát triển ngành chế biến và xuất khẩu thủy sản. Đây cũng là khu vực đóng góp quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước.

Tiềm năng phát triển mạnh mẽ của ngành chế biến thủy sản

• Nguồn tài nguyên phong phú: Miền Trung sở hữu nguồn lợi thủy sản đa dạng và dồi dào, với nhiều loại hải sản quý như cá, tôm, mực, cua biển và bạch tuộc. Điều này tạo nguồn nguyên liệu đầu vào phong phú và ổn định cho các nhà máy chế biến thủy sản, góp phần đảm bảo chuỗi cung ứng cho ngành.
• Đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu: Thủy sản là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, và các tỉnh miền Trung đóng góp một phần lớn vào kim ngạch này. Sản phẩm thủy sản chế biến từ các tỉnh miền Trung đã xuất hiện trên nhiều thị trường quốc tế lớn như Nhật Bản, Mỹ và châu Âu, giúp tăng cường thương hiệu thủy sản Việt Nam trên thị trường thế giới.

Vai trò quan trọng đối với kinh tế địa phương

• Tạo công ăn việc làm: Ngành chế biến thủy sản không chỉ tạo ra hàng nghìn việc làm, giúp giải quyết nhu cầu lao động tại các địa phương, mà còn giúp cải thiện thu nhập cho người dân. Các công việc này không chỉ giúp ổn định cuộc sống của người dân ven biển mà còn giảm tỷ lệ thất nghiệp trong khu vực.
• Giảm tình trạng di cư lao động: Ngành thủy sản giúp giảm bớt tình trạng di cư của người lao động từ nông thôn lên thành thị. Nhiều công việc liên quan đến đánh bắt, chế biến và xuất khẩu thủy sản tại chỗ giúp giữ chân lao động tại địa phương, tránh sự thiếu hụt nguồn nhân lực tại chỗ và đóng góp vào sự phát triển bền vững của cộng đồng.

Nhu cầu nhân lực trong ngành chế biến thủy sản tại miền Trung

Ngành chế biến thủy sản đang phát triển mạnh mẽ, kéo theo nhu cầu nhân lực lớn, đặc biệt là những lao động có tay nghề cao và kỹ năng chuyên môn để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, việc tuyển dụng và giữ chân lao động trong ngành đang là một thách thức lớn.

Nhu cầu lao động phổ thông và lao động tay nghề cao

• Lao động phổ thông: Để duy trì hoạt động sản xuất, các nhà máy chế biến thủy sản cần tuyển số lượng lớn lao động phổ thông tham gia vào các công đoạn chế biến, sơ chế, đóng gói và vận chuyển. Những công việc này tuy không đòi hỏi nhiều kỹ năng nhưng yêu cầu sự chịu đựng cao và tính kỷ luật trong quy trình.
• Lao động tay nghề cao: Bên cạnh lao động phổ thông, các doanh nghiệp còn cần tuyển những lao động có chuyên môn cao, đặc biệt trong khâu kiểm soát chất lượng, vận hành thiết bị công nghệ cao và đảm bảo an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, nguồn lao động tay nghề cao lại thiếu, gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu.

Sự thiếu hụt nhân lực trong thời kỳ cao điểm

• Lao động thời vụ: Tính chất thời vụ của ngành thủy sản dẫn đến nhu cầu tăng cao vào mùa khai thác chính, buộc các doanh nghiệp phải tăng cường tuyển dụng lao động thời vụ để đáp ứng nhu cầu sản xuất. Tuy nhiên, lực lượng lao động thời vụ không ổn định, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực vào những giai đoạn cao điểm.
• Tình trạng di cư lao động: Do tính chất công việc nặng nhọc và môi trường làm việc khắc nghiệt, nhiều lao động trẻ đã chuyển sang các ngành khác có điều kiện làm việc tốt hơn. Điều này khiến nguồn lao động trong ngành thủy sản ngày càng khan hiếm, nhất là vào thời điểm mùa vụ, gây ra sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng và sản xuất.

Thách thức trong việc cung ứng nhân lực cho ngành chế biến thủy sản

Ngành chế biến thủy sản tại miền Trung đang gặp phải nhiều thách thức trong việc duy trì và phát triển lực lượng lao động ổn định. Những thách thức này không chỉ đến từ đặc thù công việc mà còn từ các yếu tố kinh tế – xã hội khác, khiến cho việc cung ứng nhân lực ngày càng trở nên khó khăn.

Thiếu sức hút đối với lao động trẻ

• Môi trường làm việc khắc nghiệt: Công việc trong ngành chế biến thủy sản đòi hỏi lao động phải làm việc trong nhà xưởng lạnh, với cường độ cao và yêu cầu sự chính xác trong từng công đoạn. Thêm vào đó, họ phải làm việc theo ca và đứng nhiều giờ liên tục, khiến công việc trở nên mệt mỏi và áp lực, đặc biệt đối với lao động trẻ. Môi trường làm việc không thuận lợi này khiến nhiều lao động, đặc biệt là người trẻ, e ngại khi lựa chọn làm việc trong ngành thủy sản, dẫn đến sự khan hiếm nguồn nhân lực ở các vị trí này.
• Thu nhập chưa thực sự hấp dẫn: Dù ngành chế biến thủy sản đã có các chính sách về lương, thưởng và phụ cấp để thu hút lao động, nhưng mức thu nhập trong ngành này vẫn chưa cạnh tranh được với các ngành công nghiệp khác. Những ngành có điều kiện làm việc ít khắc nghiệt hơn, như ngành dịch vụ hoặc sản xuất hàng tiêu dùng, thường có mức lương hấp dẫn hơn, dẫn đến sự dịch chuyển lao động từ ngành thủy sản sang các ngành khác có điều kiện làm việc và thu nhập tốt hơn.

Khó khăn trong việc giữ chân lao động lâu dài

• Điều kiện làm việc chưa đảm bảo sự thoải mái: Lao động trong ngành chế biến thủy sản phải đối mặt với nhiều yêu cầu nghiêm ngặt về môi trường làm việc như giữ nhiệt độ ở mức thấp, tuân thủ các quy trình vệ sinh và an toàn thực phẩm chặt chẽ. Điều này không chỉ gây ra áp lực về thể chất mà còn ảnh hưởng đến tinh thần người lao động khi phải đối diện với môi trường làm việc căng thẳng hàng ngày. Nhiều lao động sau một thời gian ngắn đã bỏ việc vì không thể thích nghi với điều kiện làm việc này.
• Chế độ đãi ngộ chưa đủ cạnh tranh: Mặc dù một số doanh nghiệp đã cải thiện phúc lợi như hỗ trợ bảo hiểm y tế và tai nạn, mức hỗ trợ này vẫn chưa đủ sức cạnh tranh với các ngành khác. Các doanh nghiệp chế biến thủy sản thường chưa có các chính sách phúc lợi toàn diện, như hỗ trợ nhà ở, phụ cấp đi lại hoặc các khoản hỗ trợ cho gia đình người lao động. Điều này dẫn đến việc nhiều lao động, đặc biệt là những người có tay nghề cao, tìm kiếm cơ hội làm việc ở những nơi khác có chế độ đãi ngộ tốt hơn.

Giải pháp cung ứng và giữ chân nhân lực cho ngành chế biến thủy sản

Để đảm bảo nguồn cung nhân lực ổn định và bền vững cho ngành chế biến thủy sản tại miền Trung, các doanh nghiệp và chính quyền địa phương cần triển khai các giải pháp hiệu quả, tập trung vào việc cải thiện điều kiện làm việc, xây dựng chương trình đào tạo và tạo dựng môi trường gắn kết lâu dài.

Đào tạo và nâng cao kỹ năng cho lao động địa phương

• Hợp tác với các cơ sở đào tạo nghề: Các doanh nghiệp chế biến thủy sản có thể phối hợp với các trường dạy nghề, trung tâm đào tạo để mở các khóa đào tạo ngắn hạn và dài hạn về các kỹ năng cần thiết trong ngành. Các khóa học này nên bao gồm kỹ thuật chế biến thủy sản, kiểm soát chất lượng, vận hành máy móc và các kỹ năng an toàn lao động. Bằng cách này, doanh nghiệp có thể tạo ra một lực lượng lao động có kỹ năng cao ngay tại địa phương, giúp giảm thiểu sự thiếu hụt lao động có tay nghề.
• Tổ chức chương trình thực tập tại nhà máy: Việc tạo cơ hội thực tập cho sinh viên từ các trường đào tạo nghề và người lao động mới sẽ giúp họ tích lũy kinh nghiệm thực tế, nâng cao kỹ năng, đồng thời giúp doanh nghiệp có nguồn nhân lực sẵn sàng làm việc ngay sau khi tốt nghiệp. Đây là một giải pháp dài hạn giúp doanh nghiệp duy trì và phát triển đội ngũ lao động chất lượng cao, giảm bớt tình trạng thiếu hụt lao động trong những mùa cao điểm.

Cải thiện môi trường làm việc và chế độ phúc lợi

• Nâng cao điều kiện làm việc: Các doanh nghiệp có thể đầu tư vào hệ thống thông gió, ánh sáng, sưởi ấm, và làm mát trong nhà xưởng. Việc xây dựng khu nghỉ ngơi và căng tin tiện nghi cũng là một cách giúp giảm bớt áp lực công việc cho người lao động. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể triển khai các biện pháp như rút ngắn thời gian làm ca, tăng cường nghỉ giải lao để giảm mệt mỏi cho người lao động.
• Tăng cường phúc lợi và hỗ trợ sinh hoạt: Bên cạnh lương và thưởng, các doanh nghiệp có thể hỗ trợ chi phí sinh hoạt cho lao động ngoại tỉnh, trợ cấp đi lại, hoặc hỗ trợ nhà ở để người lao động yên tâm làm việc tại địa phương. Các chính sách này sẽ giúp người lao động cảm thấy ổn định và gắn bó với doanh nghiệp, hạn chế tình trạng nghỉ việc hoặc chuyển sang ngành khác.

Phát triển các dự án cộng đồng và giữ chân lao động địa phương

• Thực hiện các dự án cộng đồng: Doanh nghiệp có thể tham gia vào các dự án xã hội tại địa phương như cải thiện cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế, và các hoạt động từ thiện. Các dự án này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng sống của người lao động mà còn giúp họ cảm thấy gắn bó hơn với cộng đồng và doanh nghiệp. Điều này tạo ra một mối quan hệ lâu dài giữa người lao động và doanh nghiệp, hạn chế sự di cư lao động.
• Xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững: Văn hóa doanh nghiệp tích cực và thân thiện là yếu tố quan trọng để giữ chân lao động. Các doanh nghiệp có thể tạo ra môi trường làm việc hỗ trợ, khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ giữa các nhân viên. Khi người lao động cảm thấy được tôn trọng và ghi nhận, họ sẽ có xu hướng gắn bó lâu dài hơn với công việc. Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp bền vững cũng là cách hiệu quả để thu hút lao động trẻ và có trình độ.

Tương lai của ngành chế biến thủy sản tại miền Trung

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và nhu cầu tiêu thụ thủy sản ngày càng tăng, ngành chế biến thủy sản tại miền Trung Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức. Để có thể phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp cần định hình chiến lược phát triển tương lai dựa trên những yếu tố sau:

Tăng cường ứng dụng công nghệ trong chế biến thủy sản

Việc áp dụng công nghệ hiện đại trong quy trình chế biến sẽ giúp các doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm thiểu lãng phí. Công nghệ chế biến tiên tiến không chỉ giúp cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn đảm bảo an toàn thực phẩm và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

• Đầu tư vào công nghệ tự động hóa: Các nhà máy chế biến nên xem xét đầu tư vào dây chuyền sản xuất tự động để tăng tốc độ chế biến và giảm thiểu lỗi do con người gây ra. Công nghệ tự động hóa cũng giúp giảm sức lao động và cải thiện điều kiện làm việc cho công nhân.
• Sử dụng công nghệ bảo quản tiên tiến: Việc áp dụng các công nghệ bảo quản hiện đại, như công nghệ đông lạnh và bảo quản chân không, sẽ giúp nâng cao tuổi thọ của sản phẩm, từ đó mở rộng thị trường xuất khẩu và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng quốc tế.

Khai thác và phát triển thị trường quốc tế

Miền Trung không chỉ có tiềm năng sản xuất thủy sản lớn mà còn là cầu nối để tiếp cận các thị trường quốc tế. Việc đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ giúp các doanh nghiệp chế biến thủy sản khai thác hiệu quả hơn thị trường xuất khẩu.

• Tham gia các hội chợ thương mại quốc tế: Các doanh nghiệp nên tích cực tham gia các hội chợ và triển lãm thương mại quốc tế để giới thiệu sản phẩm, tìm kiếm cơ hội hợp tác và mở rộng thị trường. Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hình ảnh thương hiệu mà còn tạo ra cơ hội kết nối với các đối tác tiềm năng.
• Đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế: Để có thể thâm nhập vào các thị trường khó tính như châu Âu, Nhật Bản và Mỹ, doanh nghiệp cần tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm nghiêm ngặt. Đầu tư vào hệ thống kiểm soát chất lượng và chứng nhận quốc tế sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm chế biến.

Kết luận

Để ngành chế biến thủy sản miền Trung phát triển bền vững, việc đầu tư vào đào tạo lao động, cải thiện môi trường làm việc và nâng cao phúc lợi là điều cần thiết. Những nỗ lực này sẽ giúp ổn định nguồn nhân lực, thúc đẩy ngành thủy sản phát triển mạnh mẽ hơn và nâng cao đời sống của người dân ven biển.

CÔNG TY CỔ PHẦN LET’S GO HRS

– Website: https://vieclamletsgo.com/

– Hotline: 1800 28 28 21 – 096 735 7788

– Email: Support@vieclamletsgo.com

– Fanpage: LET’S GO HRS

Tham khảo: Website: Tìm kiếm việc làm uy tín