Trong bối cảnh thị trường lao động tại Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng, nhiều doanh nghiệp gặp phải khó khăn trong việc cân bằng cung – cầu lao động, đặc biệt trong các lĩnh vực như công nghệ, dịch vụ và sản xuất.

Sự phát triển vượt bậc của công nghệ số đã làm thay đổi cách thức làm việc và gia tăng nhu cầu về những kỹ năng mới. Đối mặt với những thách thức này, doanh nghiệp cần có các chiến lược linh hoạt và sáng tạo để vừa đảm bảo nguồn nhân lực ổn định, vừa đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những chiến lược mới giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn cung nhân lực và đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường.

Thực trạng cung – cầu lao động hiện nay

Thị trường lao động Việt Nam đang chứng kiến nhiều biến động lớn do tác động của quá trình chuyển đổi số, sự mở rộng giao thương quốc tế, và hậu quả từ đại dịch COVID-19. Những yếu tố này làm thay đổi mạnh mẽ cả cung và cầu lao động, từ đó đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp trong việc tuyển dụng và giữ chân nhân tài. Dưới đây là một số thực trạng nổi bật về cung – cầu lao động hiện nay.

Thiếu hụt lao động trong các ngành công nghệ cao và dịch vụ

Các ngành như công nghệ thông tin, tự động hóa, và trí tuệ nhân tạo hiện đang phát triển nhanh chóng, tạo ra nhu cầu lớn về nhân lực có trình độ chuyên môn cao. Tuy nhiên, nguồn cung lao động không đủ để đáp ứng nhu cầu này.

Đặc biệt, những kỹ năng mới như lập trình, quản lý dữ liệu lớn, và an ninh mạng đang ngày càng khan hiếm, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm ứng viên phù hợp. Các ngành dịch vụ, đặc biệt là dịch vụ chăm sóc khách hàng, du lịch, và nhà hàng khách sạn, cũng gặp phải tình trạng thiếu hụt lao động có kỹ năng mềm, ngoại ngữ và khả năng làm việc với công nghệ.

Sự dư thừa lao động trong các ngành thâm dụng lao động

Trái ngược với các ngành công nghệ cao và dịch vụ, một số ngành thâm dụng lao động như dệt may, nông nghiệp, và chế biến thực phẩm lại đối diện với sự dư thừa lao động. Những ngành này thường đòi hỏi lao động phổ thông, ít yêu cầu về kỹ năng phức tạp, và chịu nhiều áp lực về chi phí.

Khi nhu cầu về lao động có trình độ cao tăng lên, lao động trong các ngành này gặp khó khăn trong việc chuyển đổi sang các ngành khác vì thiếu kỹ năng cần thiết, dẫn đến sự dư thừa lao động trong các ngành này.

Xu hướng chuyển đổi công việc và yêu cầu về kỹ năng mới

Sự thay đổi về công nghệ và xu hướng làm việc linh hoạt đã khiến cho lao động cần phải nâng cao trình độ và kỹ năng để đáp ứng các yêu cầu công việc mới. Trong đó, kỹ năng số, ngoại ngữ và khả năng thích ứng linh hoạt là những yếu tố quan trọng giúp lao động thích nghi với xu hướng làm việc từ xa và làm việc linh hoạt.

Nhiều doanh nghiệp hiện đang gặp phải tình trạng cung không đủ cầu đối với lao động có những kỹ năng này, đồng thời phải đối mặt với nguy cơ mất đi những lao động chủ chốt nếu không có những chính sách giữ chân và phát triển kịp thời.

Tình trạng thiếu hụt lao động lành nghề và kỹ năng số

Kỹ năng số và kỹ năng lành nghề là hai yếu tố quan trọng trong thời kỳ chuyển đổi số. Tuy nhiên, theo các báo cáo, Việt Nam đang gặp tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng lao động có kỹ năng số, dẫn đến sự chênh lệch giữa cung và cầu trong các ngành công nghệ và các công việc liên quan đến dữ liệu, lập trình, và an ninh mạng.

Tình trạng này làm cho quá trình tuyển dụng của doanh nghiệp trở nên khó khăn, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.

Những thách thức trong việc cân bằng cung – cầu lao động

Việc cân bằng cung – cầu lao động đang trở thành một bài toán khó với nhiều doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường biến động và yêu cầu kỹ năng liên tục thay đổi. Bài toán này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động, mà còn tác động đến chiến lược dài hạn của doanh nghiệp. Dưới đây là những thách thức lớn mà doanh nghiệp phải đối mặt khi cố gắng cân bằng cung – cầu lao động.

Sự chênh lệch về kỹ năng và đào tạo

Một trong những thách thức lớn nhất là sự chênh lệch giữa kỹ năng của lực lượng lao động hiện tại và yêu cầu từ thị trường. Nhiều doanh nghiệp cần nhân sự có các kỹ năng chuyên môn cao trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, và lập trình.

Tuy nhiên, hệ thống giáo dục và đào tạo hiện tại chưa đáp ứng đủ tốc độ phát triển của công nghệ, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực với những kỹ năng này. Điều này buộc các doanh nghiệp phải tự đào tạo hoặc chiêu mộ từ thị trường lao động quốc tế, gia tăng chi phí và thời gian để tìm kiếm ứng viên phù hợp.

Thiếu hụt lao động có tay nghề và khả năng giữ chân nhân tài

Trong các ngành công nghệ cao, sản xuất hiện đại và dịch vụ chuyên nghiệp, tình trạng thiếu hụt lao động lành nghề diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Những vị trí yêu cầu tay nghề hoặc chuyên môn cao thường khó tuyển dụng hơn, do nguồn cung hạn chế và sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, những lao động có kỹ năng cao thường có nhiều lựa chọn công việc hơn, dẫn đến tình trạng nhảy việc và khó khăn trong việc giữ chân nhân tài. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có các chính sách giữ chân hiệu quả, chẳng hạn như tạo cơ hội phát triển nghề nghiệp, môi trường làm việc thân thiện, và các chính sách đãi ngộ cạnh tranh.

Sự phân hóa khu vực và sự di chuyển của lao động

Sự phát triển không đồng đều giữa các khu vực kinh tế dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động tại các thành phố lớn và sự dư thừa ở các vùng nông thôn hoặc khu vực ít phát triển. Những vùng kinh tế trọng điểm như TP.HCM và Hà Nội luôn có nhu cầu cao về lao động, đặc biệt là lao động kỹ thuật cao, trong khi các vùng nông thôn thường có tỷ lệ lao động phổ thông lớn nhưng thiếu việc làm ổn định.

Sự dịch chuyển lao động từ nông thôn lên thành thị cũng gây ra nhiều áp lực về hạ tầng xã hội và làm tăng chi phí sinh hoạt cho người lao động, từ đó ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn nơi làm việc của họ.

Tác động của xu hướng làm việc từ xa và linh hoạt

Sau đại dịch COVID-19, làm việc từ xa và mô hình làm việc linh hoạt đã trở thành xu hướng phổ biến, đặc biệt trong các ngành công nghệ và dịch vụ. Tuy nhiên, việc áp dụng các mô hình này không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc điều phối nhân sự từ xa, duy trì sự gắn kết và quản lý hiệu quả công việc của nhân viên. Đối với các doanh nghiệp không sẵn sàng chuyển đổi sang mô hình làm việc linh hoạt, việc thu hút và giữ chân nhân sự có thể trở nên khó khăn, vì nhiều ứng viên hiện nay coi làm việc từ xa là một yếu tố quan trọng khi lựa chọn công việc.

Chi phí tuyển dụng và đào tạo ngày càng tăng

Với sự khan hiếm của nguồn nhân lực có kỹ năng cao và phù hợp với yêu cầu công việc, chi phí tuyển dụng và đào tạo cho mỗi ứng viên cũng gia tăng đáng kể. Để tìm được ứng viên phù hợp, các doanh nghiệp phải đầu tư nhiều hơn vào quảng bá, săn đầu người và đào tạo.

Đối với các vị trí đòi hỏi kỹ năng đặc biệt hoặc chuyên môn cao, quá trình đào tạo có thể kéo dài, làm tăng thêm chi phí và thời gian để đưa lao động vào công việc chính thức. Điều này tạo thêm áp lực tài chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Sự thay đổi liên tục của thị trường lao động

Thị trường lao động hiện nay thay đổi rất nhanh chóng, đặc biệt dưới tác động của công nghệ và yêu cầu của các ngành công nghiệp mới. Những kỹ năng cần thiết hôm nay có thể sẽ trở nên lỗi thời trong vài năm tới, và ngược lại, những kỹ năng chưa từng tồn tại có thể sẽ trở nên phổ biến.

Điều này buộc các doanh nghiệp phải liên tục điều chỉnh chiến lược nhân sự, dự đoán các xu hướng kỹ năng tương lai và linh hoạt trong việc tuyển dụng để luôn đảm bảo lực lượng lao động phù hợp. Tuy nhiên, việc dự đoán chính xác và chuẩn bị nguồn lực kịp thời là một thách thức lớn, đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc về nguồn lực và thời gian.

Những chiến lược mới giúp doanh nghiệp giải quyết vấn đề cung – cầu lao động

Để vượt qua các thách thức về cung – cầu lao động, doanh nghiệp cần áp dụng các chiến lược mới và linh hoạt nhằm đáp ứng nhu cầu tuyển dụng, giữ chân nhân tài, và đảm bảo lực lượng lao động đáp ứng được yêu cầu công việc hiện tại và tương lai. Dưới đây là một số chiến lược tiêu biểu mà các doanh nghiệp có thể triển khai.

Chiến lược xây dựng chương trình đào tạo nội bộ và nâng cao kỹ năng

Đầu tư vào đào tạo nội bộ là một trong những chiến lược hiệu quả nhất để giải quyết tình trạng thiếu hụt kỹ năng. Các doanh nghiệp có thể thiết kế các chương trình đào tạo chuyên sâu và dài hạn nhằm giúp nhân viên phát triển các kỹ năng cần thiết.

Đặc biệt, việc tập trung vào các kỹ năng số, kỹ năng lãnh đạo và kỹ năng mềm sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu công việc mới, đồng thời nâng cao năng suất và sự gắn kết của nhân viên. Các chương trình này cũng có thể kết hợp với các khóa đào tạo trực tuyến hoặc hợp tác với các tổ chức đào tạo chuyên nghiệp để tối ưu hóa hiệu quả.

Đa dạng hóa nguồn cung lao động qua mô hình làm việc từ xa

Làm việc từ xa đã trở thành xu hướng và là giải pháp giúp doanh nghiệp mở rộng nguồn cung lao động mà không bị giới hạn về mặt địa lý. Doanh nghiệp có thể tiếp cận và tuyển dụng nhân tài từ các khu vực khác hoặc thậm chí từ nước ngoài, giúp giảm bớt áp lực về thiếu hụt nhân sự tại chỗ.

Việc ứng dụng các công cụ quản lý trực tuyến và các nền tảng giao tiếp như Zoom, Slack, hay Microsoft Teams cũng giúp việc làm việc từ xa trở nên hiệu quả hơn. Bằng cách này, doanh nghiệp có thể tiếp cận và giữ chân các chuyên gia hàng đầu trong nhiều lĩnh vực, bất kể họ ở đâu.

Phát triển các chính sách đãi ngộ linh hoạt và cạnh tranh

Để giữ chân nhân tài và thu hút lao động mới, doanh nghiệp cần có các chính sách đãi ngộ linh hoạt và cạnh tranh. Bên cạnh lương thưởng, các chính sách khác như phúc lợi sức khỏe, bảo hiểm, môi trường làm việc linh hoạt, và cơ hội thăng tiến cũng rất quan trọng.

Đặc biệt, những chương trình thưởng hiệu quả, cơ chế tăng lương định kỳ và phúc lợi theo kết quả công việc có thể giúp nâng cao sự hài lòng của nhân viên. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể triển khai các gói phúc lợi linh hoạt, cho phép nhân viên chọn các phúc lợi phù hợp với nhu cầu cá nhân, từ đó tăng cường mức độ gắn bó và cam kết với doanh nghiệp.

Ứng dụng công nghệ trong tuyển dụng và quản lý nhân sự

Việc sử dụng công nghệ trong tuyển dụng và quản lý nhân sự giúp quá trình này trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn. Các doanh nghiệp có thể áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hồ sơ ứng viên, đánh giá kỹ năng, và đưa ra dự đoán về sự phù hợp với văn hóa công ty.

Ngoài ra, hệ thống quản lý nhân sự (HRM) và các công cụ phân tích dữ liệu giúp tối ưu hóa việc quản lý hiệu suất, đánh giá nhân viên, và dự báo nhu cầu nhân sự. Sử dụng công nghệ cũng giúp doanh nghiệp giảm bớt chi phí và tăng cường tính minh bạch, hiệu quả trong quản lý nhân sự.

Hợp tác với các tổ chức giáo dục và trung tâm đào tạo nghề

Doanh nghiệp có thể hợp tác với các trường đại học, cao đẳng, và trung tâm đào tạo nghề để xây dựng các chương trình thực tập, khóa học nghề, hoặc chương trình học việc. Điều này giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn lao động mới và giúp sinh viên, người lao động có cơ hội học hỏi, trải nghiệm thực tế công việc.

Các chương trình này còn giúp doanh nghiệp phát hiện và thu hút những ứng viên tiềm năng ngay từ sớm, tạo nguồn nhân lực ổn định và phù hợp với yêu cầu công việc.

Thúc đẩy phát triển văn hóa doanh nghiệp tích cực

Xây dựng một văn hóa doanh nghiệp tích cực là một trong những cách hiệu quả để giữ chân và thu hút nhân tài. Môi trường làm việc thân thiện, hỗ trợ sự phát triển cá nhân và tôn trọng giá trị của từng cá nhân sẽ tạo động lực và gia tăng sự gắn kết cho nhân viên.

Các hoạt động ngoại khóa, teambuilding, và chương trình phát triển cá nhân giúp tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi mà nhân viên cảm thấy được quan tâm và phát triển. Văn hóa doanh nghiệp tốt không chỉ là yếu tố thu hút mà còn giúp giảm thiểu tình trạng nhân viên nhảy việc, duy trì tính ổn định của đội ngũ lao động.

Tăng cường các chương trình phát triển nghề nghiệp và lộ trình thăng tiến rõ ràng

Một trong những nguyên nhân khiến nhân viên rời bỏ công ty là thiếu cơ hội phát triển và thăng tiến. Do đó, xây dựng các chương trình phát triển nghề nghiệp và lộ trình thăng tiến rõ ràng là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp giữ chân nhân tài.

Doanh nghiệp nên tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng chuyên môn và kỹ năng lãnh đạo, đồng thời cung cấp các chương trình mentor hoặc coaching để hỗ trợ nhân viên phát triển. Việc có một lộ trình thăng tiến rõ ràng không chỉ tạo động lực làm việc mà còn giúp nhân viên xác định mục tiêu phát triển lâu dài trong công ty.

Tăng cường chương trình thu hút lao động tại các khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa

Để giảm thiểu tình trạng di cư lao động và giải quyết sự mất cân đối lao động tại các vùng nông thôn, doanh nghiệp có thể đầu tư vào các chương trình thu hút và phát triển lao động tại các khu vực này. Thông qua các dự án tạo việc làm tại chỗ, chương trình đào tạo nghề, và các ưu đãi như hỗ trợ chi phí sinh hoạt, doanh nghiệp có thể khuyến khích người lao động ở lại địa phương và làm việc. Bên cạnh đó, việc xây dựng các cơ sở sản xuất hoặc văn phòng tại các vùng này cũng giúp giảm áp lực nguồn cung lao động ở thành thị và đáp ứng nhu cầu lao động tại các khu vực khác nhau.

KẾT LUẬN

Giải quyết vấn đề cung – cầu lao động không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tái cấu trúc, nâng cao năng suất và chuẩn bị cho sự phát triển lâu dài. Các chiến lược như đầu tư vào đào tạo, hợp tác với các cơ sở đào tạo, ứng dụng công nghệ vào tuyển dụng và phát triển các chính sách giữ chân nhân tài đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên một lực lượng lao động linh hoạt và chất lượng cao.

Để thành công, doanh nghiệp cần chủ động, sáng tạo và biết cách tận dụng các giải pháp phù hợp với nhu cầu đặc thù của mình. Đây không chỉ là bài toán nhân lực mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững và cạnh tranh trên thị trường trong tương lai.

Liên hệ với chúng tôi:

Hotline: 1800 28 28 21 – 096 735 77 88

Fanpage: LET’S GO

Website: Việc làm LET’S Go HRS

Tham khảo thêm:

Website: Tuyển dụng TTV